O Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου στο Lawnet.gr

Tην δική του οπτική αναφορικά, μεταξύ άλλων, με την κατάσταση στον χώρο της απονομής δικαιοσύνης στην Ελλάδα, καταθέτει, απαντώντας στις ερωτήσεις του Lawnet.gr, ο πρόεδρος του Δικαστηρίου της ΕΕ, κ. Βασίλειος Σκουρής.

Ο κ. Σκουρής εστιάζει στο μείζον ζήτημα της εναρμόνισης του εθνικού δικαίου με το αντίστοιχο ευρωπαϊκό, ενώ προτείνει καινοτομίες που έχουν ήδη υιοθετηθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο και θα μπορούσαν να βελτιώσουν σημαντικά την κατάσταση και στα εθνικά δικαστήρια.

L : Η Ελλάδα συχνά καλείται να λογοδοτήσει ενώπιον της Ευρωπαϊκής Δικαιοσύνης εξαιτίας της μη ενσωμάτωσης Οδηγιών στην εσωτερική έννομη τάξη. Που αποδίδεται κατά τη γνώμη σας αυτή η καθυστέρηση ή αδυναμία; Θα λέγατε ότι ως προς το συγκεκριμένο ζήτημα έχει σημειωθεί κάποια πρόοδος τα τελευταία χρόνια ή αντίθετα υπάρχει επιδείνωση;

Από το 1981 μέχρι και το τέλος του 2010, η Επιτροπή έχει καταθέσει ενώπιον του Δικαστηρίου 379 προσφυγές παραβάσεως κατά της Ελληνικής Δημοκρατίας. Ωστόσο, δεν υπήρξε καταδικαστική απόφαση σε όλες τις υποθέσεις. Πολλές από τις προσφυγές διεγράφησαν λόγω του ότι η Ελλάδα συμμορφώθηκε πριν από την έκδοση απόφασης ενώ σε ορισμένες η απόφαση δεν ήταν καταδικαστική. Αν και ο αριθμός των προσφυγών κατά της Ελλάδας είναι υψηλός, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι αναφερόμαστε σε ένα διάστημα περίπου 30 ετών.

Εκείνο όμως που πρέπει να σημειωθεί είναι ότι σε μεγάλο ποσοστό οι προσφυγές παραβάσεως της Επιτροπής κατά της Ελλάδας δεν αμφισβητούνται από την Ελληνική Κυβέρνηση. Αυτό μπορεί να ερμηνευτεί κυρίως ως αδυναμία του κρατικού διοικητικού μηχανισμού να προσαρμοστεί εγκαίρως στο Ευρωπαϊκό Δίκαιο. Σε κάθε περίπτωση πάντως, ένας μεγάλος αριθμός τέτοιων καταδικαστικών αποφάσεων κατά ενός κράτους μέλους είναι δυνατό να δημιουργήσει αφενός μεν μία ιδιαίτερα δυσμενή εικόνα για το κράτος αυτό σε ευρωπαϊκό επίπεδο και αφετέρου προβλήματα όσον αφορά την αξιοπιστία του έναντι του Δικαστηρίου.

L : Πιστεύετε ότι υπάρχει τρόπος ο εθνικός νομοθέτης να αποκτήσει έναν πιο ευρωπαϊκό προσανατολισμό, κινούμενος a priori, σε πλαίσιο συμβατό με τις ρυθμίσεις και το πνεύμα του ευρωπαϊκού δικαίου;

Η προσέγγιση την οποία περιγράφετε αποτελεί υποχρέωση του εθνικού νομοθέτη και εντάσσεται στη γενικότερη προβληματική της ποιότητας της νομοθεσίας. Το πρόβλημα δεν είναι μόνο Ελληνικό άλλα αφορά όλα τα κράτη, ακόμη και την ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση. Βελτίωση στο τομέα αυτό μπορεί να υπάρξει μόνο μέσω της συνεχιζόμενης εκπαίδευσης και κατάρτισης των στελεχών της δημόσιας διοίκησης που είναι επιφορτισμένα με την εκπόνηση νομοθετικών κειμένων.

L : Εξετάζοντας τον μηχανισμό απονομής δικαιοσύνης στην Ελλάδα, αναμφίβολα εστιάζει κανείς στο μείζον πρόβλημα των καθυστερήσεων, που τείνουν να αγγίξουν τα όρια της αρνησιδικίας. Αρκετοί υποστηρίζουν ότι το φαινόμενο οφείλεται στη δικομανία των Ελλήνων, άλλοι ότι είναι πρόβλημα συστημικό. Τι θα σχολιάζατε σχετικά;

Δεν θεωρώ ότι το πρόβλημα έχει μια και μόνο γενεσιουργό αιτία. Δεν γνωρίζω εάν και κατά πόσο υπάρχουν στατιστικές που να αποδεικνύουν ότι οι Έλληνες είναι πιο δικομανείς από άλλους λαούς. Ωστόσο, το πρόβλημα της καθυστέρησης της απονομής της δικαιοσύνης στην Ελλάδα οφείλεται και σε άλλους παράγοντες, όπως οι έλλειψη σύγχρονων δικονομικών κανόνων και η ελλιπής μηχανοργάνωση και υλικοτεχνική υποδομή των δικαστηρίων.

L : Υπάρχουν, κατά τη γνώμη σας, καινοτομίες στη διαδικασία που ακολουθεί το ΔΕΕ και που θα μπορούσαν να υιοθετηθούν σε εθνικό επίπεδο για τη βελτίωση της κατάστασης;

Η διαδικασία ενώπιον του ΔΕΕ είναι πολύ διαφορετική από δικονομικής άποψης σε σχέση με τη διαδικασία ενώπιον των εθνικών δικαστηρίων κυρίως λόγω του γλωσσικού καθεστώτος. Όπως ενδεχομένως γνωρίζετε, το ΔΕΕ δικάζει σε 23 γλώσσες. Ωστόσο, κάποιες καινοτομίες όπως η ευρεία χρήση πληροφορικών συστημάτων και βάσεων δεδομένων, η σύνταξη των αποφάσεων και η δημοσίευσή τους σε ηλεκτρονική μορφή, η ηλεκτρονική κατάθεση δικογράφων και η θέσπιση αυστηρών προθεσμιών για κάθε στάδιο της δίκης είναι μέτρα τα οποία θα μπορούσαν υπό προϋποθέσεις να φέρουν κάποια αποτελέσματα και στην Ελλάδα.

L : Τους τελευταίους μήνες- μεσούσης και της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα- υπήρξαν πρωτοβουλίες για τη διεξαγωγή δικών με ταχύτερους του συνήθους ρυθμούς. Οι λεγόμενες "φοροδίκες εξπρές" έχουν προκαλέσει ποικίλα σχόλια και αιχμηρή κριτική από μερίδα του νομικού κόσμου της χώρας που υποστηρίζουν ότι στο βωμό της ταχύτερης εκδίκασης θυσιάζεται η ποιότητα της δικαιοσύνης. Ποια είναι η άποψή σας;

Από τη μια μεριά, είναι βέβαιο ότι η ποιότητα στην απονομή της δικαιοσύνης δεν πρέπει να θυσιάζεται άκριτα στο βωμό της ταχείας επίλυσης διαφορών. Από την άλλη μεριά, οι μεγάλες καθυστερήσεις στην έκδοση δικαστικών αποφάσεων αποτελούν από μόνες τους στοιχείο κακής ποιότητας στην απονομή της δικαιοσύνης και έρχονται σε αντίθεση, κατά πάγια νομολογία τόσο του ΔΕΕ όσο και του ΕΔΔΑ, με την αρχή της δίκαιης δίκης και με το δικαίωμα σε αποτελεσματική δικαστική προστασία. Δεν θεωρώ ότι η ταχύτητα στην απονομή της δικαιοσύνης αποκλείει τη δυνατότητα έκδοσης ποιοτικών αποφάσεων. Όσον αφορά συγκεκριμένα για τις «φοροδίκες εξπρές», όπως τις αποκαλέσατε, θα προτιμούσα να μην σχολιάσω διότι δεν α