Η γέννηση του μύθου (Μέρος 5ο - τελευταίο)

Φωτό: Οι ηθοποιοί Χρύσα Νταούλη και Γιώργος Βούλγαρης, πρωταγωνιστές της ταινίας ΤΙΣΙΣ σε στιγμιότυπο της ταινίας

Γράφει ο Γιώργος Αθανασιάδης

Δικηγόρος - Θεατρικός Συγγραφέας

ΣΥΔΝΕΥ ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ

email: athanasiadis.g@hotmail.com

Tel: 0421969172

Η γέννηση του μύθου (Μέρος Τελευταίο)

Στο ακροτελεύτιο μέρος της αναφοράς μου για τη γέννηση του μύθου, επαναλαμβάνω ότι η τόσο η διαδικασία γέννησης του όσο και συνέχισης , εξέλιξης και αέναης, ατελεύτητης πορείας του στο χρόνο, όχι μόνο έχει λαμπρό μέλλον στο διηνεκές αλλά πλέον με την εικόνα και την διαδικτυακή και ψηφιακή τεχνολογία, ο μύθος προσαρμόζεται και λαμβάνει νέες μορφές.

Photo: Gastohn Barrios Photography (www.gastohn.com)

Η ραγδαία τεχνολογική εξέλιξη, που στο μέλλον άγνωστο ίσως και ασύλληπτο για τον σημερινό άνθρωπο των αρχών του 21^ου αιώνα, ενδεχομένως να επιφυλάσσει και στο μύθο τη δική του θέση και μορφή μέσα στο διάβα του χρόνου. Συγκεκριμενοποιώντας τον λόγο μου, αναφέρομαι στο μύθο όπως παρουσιάζεται σήμερα με την ψηφιακή τεχνολογία. Αρχικά μέσω της έβδομης τέχνης, έγιναν ήρωες πρότυπα, πρόσωπα τα οποία ουδέποτε υπήρξαν ή έχουν σχέση με την πραγματικότητα. Ο batman,  o  spiderman και πόσοι άλλοι πήραν την θέση που παλαιότερα κατείχαν πρόσωπα που είχαν σχέση με την πραγματικότητα ή απλά ήταν κοινοί θνητοί χωρίς εξωανθρώπινες δυνάμεις και δυνατότητες.  Αυτά τα πρόσωπα που δημιούργησε το Hollywood, οι ήρωες αυτής της αμερικάνικης κινηματογραφικής και πολεμοχαρούς εν πολλοίς κουλτούρας ενήλικες δυστυχώς έγιναν ήρωες και πρότυπα για τα μικρά παιδιά αλλά και για μεγαλύτερους ακριτα και εκτός κάθε φιλοσοφικής σκέψης ή δυνατότητας μεταφοράς του τρόπου σκέψης και των ενεργειών τους.

Από την άλλη μεριά, πολλοί αρχαίοι ήρωες ή και πραγματικά ιστορικά γεγονότα μυθοποιούνται ακόμη και σήμερα μέσα από διαφορετική εξελιγμένη μορφή, μέσω της τεχνολογίας και αναπαράγονται κατ΄ αυτήν την έννοια και αναμεταδίδονται και παρουσιάζονται «ανανεωμένα». Μέσα από κάποια καρτούν αμερικάνικα, γεννήθηκε η ιδέα της ταινίας «300» αναφερόμενη φυσικά στους θεματοφύλακες ήρωες Σπαρτιάτες που φύλαγαν Θερμομύλες κατά την εκστρατεία του Ξέρξη στην Ελλάδα.  Η ταινία καθ΄ εαυτήν έκανε γνωστό το γεγονός της αντίστασης και του ηρωϊκού θανάτου του Λεωνίδα και των Σπαρτιατών, παρά τα βιβλία της Ιστορίας σ όσες γλώσσες και να είχαν μεταφραστεί παγκόσμια. Ομως η διαφορά είναι ότι  πλέον μέσα από τα κινηματογραφικά εφφέ, τον φωτισμό, τη χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας η ιστορία μυθοποιείται και παρουσιάζονται να μάχονται τερατόμορφοι άνθρωποι, θηρία με τερατώδεις εξωπραγματικές μορφές και ένα σωρό οντότητες που ουδέποτε βάδισαν πάνω στη γή. Ολα αυτά γεννήθηκαν στην φαντασία του σκηνοθέτη και στο σημείο αυτό, συνειδητά, μέσα από τη διαδικασία της μυθολογούσας συνείδησης του και της κουλτούρας  του, ο σκηνοθέτης γίνεται μυθοπλάστης σε μια εποχή που ουσιαστικά δεν υπάρχει άμεση ανάγκη για την μεταφορά ενός ιστορικού γεγονότος μέσα από μια μυθοπλαστική μορφή.

‘Η μήπως υπάρχει;  Στο ερώτημα αυτό που με ταλανίζει για χρόνια τώρα, τελικά καταλήγω πάντα στο ίδιο συμπέρασμα, ότι δηλαδή όπως προείπα στα προηγούμενα άρθρα για τη γέννηση του μύθου, η μυθολογούσα συνείδηση έπεται της γέννησης της ανάγκης για τον προσδιορισμό κάποιου γεγονότος ή της αιτίας και του αιτιατού του. Πλέον η ανάγκη.  μετά την σαρωτική επιβολή του ανθρώπου στο ζωϊκό βασίλειο αλλά και την νομιζόμενη επιβολή του στη φύση, δεν αποτελεί γεννεσιουργό αιτία για την επεξήγηση και κατανόηση των φυσικών φαινομένων.  Η ανάγκη πλέον διατηρείται και εξακολουθεί να υπάρχει και αφορά την κάλυψη πολλών ψυχολογικών αναγκών του ανθρώπου, που ή όποια τεχνολογική και μηχανική εξέλιξη ακόμη δεν μπορεί να καλύψει.

Η συλλογική συνείδηση διαμορφώνεται μεσα από τα κοινά χαρακτηριστικά που έχουν οι διάφορες ατομικές συνειδήσεις και κυρίως από την συγκέντρωση και κωδικοποίηση τους. Ολα αυτά τα ατομικά χαραστηριστικά του ανθρώπου μονάδος που είναι ίδια με τα χαρακτηριστικά του συνανθρώπου του και επέκεινα των μελών μιας κοινωνίας, συνεκφραζόμενα από τα μέλη της κοινωνίας, ομαδοποιούνται και γίνονται μια κοινή συλλογική συνείδηση.  Βέβαια, αυτό αποτελεί προσωπική μου προσπάθεια και επεξήγηση του όρου, με σκοπό απόλυτα χρηστικό και όχι επιστημονική ανάλυση και ορολογία.

Θέλω να πώ ότι αυτή η συλλογική κοινωνική συνείδηση, για να μπορέσει να ενδυναμώνεται, για να μπορούν τα μέλη μιας κοινωνίας να ενδυναμώνονται και να προοδεύουν, προχωρούν και ξεπερνούν τα όποια εμπόδια, χρειάζονται την δημιουργία ηρώων και προσώπων που ως ηγετικές μορφές και πρότυπα θα οδηγούν την ομάδα κάθε φορά.

Οι ηγετικές αυτές μορφές όταν δεν υπάρχουν τότε δημιουργούνται. Δημιουργούνται μέσα από την αέναη επανάληψη των λειτουργιών του μύθου και της μυθοπλασίας. Οι χολλυγουντιανοί ήρωες καλύπτουν ανάγκες ενίσχυσης της αυτοπεποίθησης  ολόκληρων κοινωνιών και αποτελούν πρότυπα. Ετσι η ανάγκη γεννάει και πάλι και ποτέ δε σταματά να γεννά το μύθο, μέσα από τη μυθολογούσα και πάλι συνείδηση. Ο σκηνοθέτης μιας ταινίας, ένας σύγχρονος ποιητής ή ο δημιουργός ακόμη ενός διαδικτυακού ψηφιακού παιχνιδιού είναι συγχρονοι μυθοπλάστες και απόλυτα συνειδητά μυθεύουν και παραμυθεύουν προκειμένου να καλύψουν κάποιες συγκεκριμένες ανάγκες.

Εν κατακλείδι, ο μύθος ως γέννημα και δημιούργημα της ανθρώπινης λογικής και της ανθρώπινης συνείδησης από το λυκαυγές της εμφάνισης των βροτών επί της γής, με όποιον τρόπο και από όπου και αν γεννήθηκαν δεν είναι πεπερασμένο. Δεν έχει αρχή και τέλος και χρονικά όρια γέννησης ή εφαρμογής.

Στη ζωή μας, ο μύθος γεννήθηκε για να υπάρχει, γεννήθηκε για να καλύψει ανθρώπινες ανάγκες και μάλιστα με απόλυτα συνειδητό τρόπο. Ο Ελληνικός μύθος, διατηρήθηκε και εξαπλώθηκε στα πέρατα της γής και των λαών και πολιτισμών και αποτελεί παγκόσμιο φάρο γιατί απλά προσεγγίζει περισσότερο την ανθρώπινη ψυχή και τις ανθρώπινες αξίες, περισσότερο από κάθε άλλη θρησκευτική ή λαϊκή μυθολογία πάνω στον πλανήτη.

Πηγές: 1) Ελληνική μυθολογία (Εκδοτική Αθηνών),2) Ιλιάδα και Οδύσσεια (Ομηρος) 3) Θεογονία και Εργα και Ημέραι (Ησίοδος) 4) Βιβλιοθήκη (Απολλόδωρος)5) Πολιτεία Β (Πλάτων)