Περί Μακεδονίας Λόγος (Μέρος ζ')

Γράφει ο Γιώργος Αθανασιάδης

Δικηγόρος - Θεατρικός συγγραφέας

Αρθρογράφος - Ραδιοφωνικός παραγωγός

SYDNEY -  AUSTRALIA

e-mail: athanasiadis.g@hotmail.com

Περί Μακεδονίας Λόγος  (Μέρος ζ')

Κεφάλαιο Β

Ελληνική απαρχής η των Μακεδόνων γλώσσα

"Έλληνες εισίν οι της ημετέρας παιδείας μετέχοντες".

Ισοκράτης

Ο Έλλην ήταν ο γενάρχης των Ελλήνων. Ήταν γιός του Δευκαλίωνα και της Πύρρας, αδελφός του Αμφικτύονος και πατέρας του Αιόλου, του Ξούθου, και του Δώρου.

Ηταν τον 5ο προ χριστιανικής χρονολογήσεως αιώνα, όταν ο μεγάλος Ελληνας τραγωδός Ευρυπίδης, συνέγραψε την τραγωδία «ΒΑΚΧΑΙ» στην αρχαία Πέλλα και στην αυλή του φωτισμένου Μακεδόνα βασιλιά Αρχέλαου, τον οποίο αναφέραμε στο προηγούμενο τεύχος, όταν εξέθεσα το γενεαλογικό δένδρο του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Η παράσταση τότε, ανέβηκε για πρώτη φορά στην Μακεδονία και φυσικά δεν ήταν η μόνη παράσταση αρχαίου δράματος, καθόσον η ύπαρξη τόσων αρχαίων θεάτρων και στην Μακεδονία, όσων στην υπόλοιπη Ελλάδα, Κύπρο, Μικρά Ασία, Γαλλία, Ισπανία, Ευξεινο Πόντο, Νότια Ιταλία , μαρτυρούν την ενότητα και το ενιαίο του Ελληνικού έθνους. Αυτό είναι ένα απο τα πάμπολλα στοιχεία της Ελληνικότητας της Μακεδονίας και κυρίως αυτό που εν ολίγοις θα εκθέσω στο σημερινό δεύτερο και τελευταίο μέρος, του μικρού τούτου αφιερώματος του περιοδικού μας στην Μακεδονία. Και αναφέρομαι σε θεατρικό έργο, όχι μόνο ως ενιαίο και κοινό πολιτιστικό στοιχείο, αλλά δράττομαι της ευκαιρίας για μικρή περαιτέρω ενημέρωση της ομιλουμένης στην αρχαιότητα και μέχρι σήμερα γλώσσας στην περιοχή αυτή.

Υπήρξαν κατά καιρούς διάφορες θεωρίες για την γλώσσα , που ομιλούνταν στην αρχαιότητα στην Μακεδονία. Είναι σίγουρο, ότι το θέμα χρήζει μεγάλης ανάλυσης και ιστορικής ανασκόπησης. Ομως, εκείνο που είναι απόλυτα βέβαιο, είναι πλήν άλλων χρονολογικά παλαιοτέρων στοιχείων , είναι τα στοιχεία που έφερε στο φώς η αρχαιολογική σκαπάνη του καθηγητή Μανώλη Ανδρόνικου, με την ανακάλυψη του βασιλικού τάφου, στις αρχαίες αιγές, στην σημερινή Μακεδονική κωμόπολη της Βεργίνας. Σε προσωπικό γνωστικό επίπεδο, ο γράφων το πόνημα τούτο, έχω ικανή γνώση κατανόησης, επεξεργασίας και χειρισμού της των προγόνων μας αρχαίας γλώσσας. Αυτό, αγαπητέ αναγνώστη, δεν λέγεται από τα χείλη του ασήμαντου εμένα, σαν επίδειξη γλωσσομάθειας, αλλά σαν κατάθεση προσωπικής μαρτυρίας. Εχω επισκεφθεί αρκετές φορές το ταφικό μνημείο της Βεργίνας και πάντα μελετώ τις αρχαίες επιγραφές. Η γλώσσα, των αρχαίων Μακεδόνων, ήταν ελληνικότατη και μάλιστα όλα τα γραφόμενα στις επιτύμβιες στήλες, είναι σε γλώσσα ελληνική και μάλιστα στην απλή αττική διάλεκτο. Προγενέστερες γλώσσες ή ιδιώματα υπήρξαν στην περιοχή εκείνη, αλλά ήταν διάλεκτοι ελληνικής γλώσσας. Η χρήση διαλέκτων εξ άλλου είναι ένα φαινόμενο γνωστό σε όλους τους λαούς του κόσμου και σε όλες τις γλώσσες και έχει κυρίως να κάνει με παραδόσεις των περιοχών των χωρών, αλλά και με τις κλιματολογικές συνθήκες που επικρατούν στις διάφορες περιοχές . Ετσι βλέπουμε, στο βόρειο ημισφαίριο της γής, απο τον βορρά προς τον νότο να υπάρχει διαφορετική διαμόρφωση των γλωσσών του κόσμου. Οι βόρειοι λαοί, οι οποίοι ζούν σε ιδιαίτερα δύσκολες και κρύες κλιματολογικά περιοχές, μιλούν κρατώντας το στόμα σχεδόν κλειστό χρησιμοποιώντας πολλά σύμφωνα και λιγότερα φωνήεντα ή φθόγγους, για να μην ανοίγουν πολύ το στόμα τους και εισπνένουν πολύ κρύο αέρα. Αντίθετα, όσο πάμε νοτιότερα στην Μεσόγειο ή πιό κάτω κοντά στην ζώνη του Ισημερινού, συναντούμε γλωσσικά ιδιώματα, με περισσότερα φωνήεντα και φθόγγους όπου οι άνθρωποι λόγω της ζέστης ανοίγουν τακτικότερα το στόμα τους και για μεγαλύτερη διάρκεια, με σκοπό την εισπνοή μεγαλύτερης ποσότητας αέρα για να δροσιστούν. Η θεωρία αυτή είχε διδαχθεί σε μένα όταν ήμουν ακόμη μαθητής απο τον φιλόλογο καθηγητή μου Κο Παναγιώτη Κοκκινόπουλο, συγγραφέα και ποιητή, εκεί στο Α΄ Λύκειο αρρένων Νέας Ιωνίας – Αττικής. Μαθητής τότε εντυπωσιάστηκα από την θεωρία αυτή και παρασυρμένος απο την νεανική ορμή έκτοτε άρχισα να παρατηρώ σε ταξίδια μου ανά τον κόσμο την γλωσσική συμπεριφορά των ανθρώπων. Χωρίς δισταγμό, κατέληξα στο συμπέρασμα αυτό και εγώ, πέρα απο αναλυτικές και ειδικευμένες γλωσσολογικές μελέτες, οι οποίες άλλωστε ποτέ δεν ήταν αντικείμενο εργασίας και μελέτης για μένα. Εμπειρικά λοιπόν, απέκτησα αυτή τη γνώση με οδηγό την άποψη του καθηγητού μου. Η γλώσσα για μένα άλλωστε και για την επικρατούσα, εξ όσων γνωρίζω, θεωρία, αποτελεί ένα ζωντανό και διαρκώς εξελισσόμενο οργανισμό. Εχοντας ζήσει μισό και πλέον αιώνα της ζωής μου, η επιστροφή στο γλωσσικό ιδίωμα της νεότητας μου, απέχει ικανά απο την σημερινή καθομιλουμένη Ελληνική γλώσσα των νέων της ηλικίας των παιδιών μου. Παρατηρώντας, προσεκτικά την γλωσσική συμπεριφορά των παιδιών και νέων σήμερα εντασσόμενος στην διαγνωστική διαδικασία και εκμάθηση αυτού του νέου εν εξελίξει γλωσσικού ιδιώματος των νέων Ελληνόπαιδων διαπιστώνω καθημερινά ότι ακολουθώ πιστά το πρόγραμμα της δια βίου μάθησης. Αυτό λοιπόν συνέβη, κατά την ταπεινή μου άποψη και στην Μακεδονία, σε σχέση με την υπόλοιπη νότια Ελλάδα, που συμβαίνει εξ άλλου και σήμερα, να υπάρχει η ίδια γλώσσα η ελληνική σε διαφορετικές διαλέκτους.

Μελετώντας περαιτέρω τους σύγχρονους ερευνητές, γλωσσολόγους και μελετητές του Μακεδονικού προβλήματος, συγκεντρώνει στοιχεία απο την πλούσια βιβλιογραφία, άρθρα και δημοσιεύσεις στον τύπο, για την γλωσσική ταυτότητα της Μακεδονίας. Η ταυτότητα που μιλούσαν οι κάτοικοι της Μακεδονίας απο την αρχαιότητα και που μιλούν μέχρι τις μέρες μας, απετέλεσε αντικείμενο μελέτης και έρευνας σε νεώτερες εποχές και πολλούς αιώνες, χιλιάδες χρόνια μετά την εγκατάσταση των πρώτων Ελληνικών φύλων, στην περιοχή. Οι Ελληνες Δωριείς ή Αιολείς εγκατεστάθησαν τον τόπο αυτό, δημιούργησαν τις δικές του κοινωνίας εν πολλοίς κατ’ ακολουθία των συνθηκών διαβίωσης των υπολοίπων Ελληνικών πόλεων. Ιστορικά, η διαβίωση αυτή, εξελίχθηκε με τρόπο συνακόλουθο και πάλι των εξελίξεων στο νοτιότερο τμήμα της Βαλκανικής χερσονήσου. Εχθρικές στρατιές σε τακτά χρονικά διαστήματα εμφανίζονταν στον Ελληνικό χώρο. Περσικές εκστρατείς, Σκυθικές επιδρομές, Ρωμαϊκή κατάκτηση, Ρωμαιοβυζαντινή κυριαρχία, εμφάνιση των Σλάβων στο προσκήνιο της ιστορίας, εγκατάσταση στα βόρεια των συνόρων της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Εκστρατείες των σλάβων στο εσωτερικό του Ελλαδικού χώρου τους φέρνουν μέχρι τα νότια της χώρας. Στην αλληλουχία των γεγονότων συμπεριλαμβάονται εκδίωξη τους, άλλες εκστρατείες τους, ίδρυση δικών τους βασιλείων και χωρών, εν συνεχεία Οθωμανική κυριαρχία και απελευθέρωση της Μακεδονίας απο τους κατακτητές, Βαλκανικοί πόλεμοι, Α παγκόσμιος και Β΄ παγκόσμιος πόλεμος, μοιράσματα κρατών, οριοθετήσεις συνόρων, προπαγάνδες, ζώνες οικονομικών συμφερόντων, ένα τεράστιο μωσαϊκό γεγονότων. Απόλυτα φυσική εξέλιξη όλων αυτών των καθαρά επιγραμματικά αναφερομένων γεγονότων, για χάρη του συνειρμού, είναι, υπήρξε και θα υπάρχει η εξέλιξη της γλώσσας. Αρχαιόθεν λοιπόν η γλώσσα Ελληνική και ουδεμία ιδιαίτερη υπήρξε ανάγκη ενασχόλησης με αυτό. Προείχε πάντα, η ανάγκη επιβίωσης στην πολυτάραχη αυτής περιοχή της ανάγκης γλωσσολογικών αναλύσεων. Ομως και μέσα απο αυτήν την λαίλαπα των γεγονότων ουδόλως εμποδίστηκε η Μακεδονική γή να γεννήσει έναν Αριστοτέλη για παράδειγμα. .....

Συνεχίζεται...