Tι είναι η νόμιμη μοίρα;

Tι  λέει ο ελληνικός νόμος;

Γράφει ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΗΣ

George Athanasiadis   - Δικηγόρος (Lawyer)

377-383 Sussex St.   Sydney 2000

Tel:  0411 224 189

Tι   είναι   η   νόμιμη   μοίρα; 

          Πολλοί πελάτες μας ρωτούν τι πρέπει να γίνει σε περιπτώσεις που θέλουν να αποκλείσουν κάποιο συγγενή τους (σύζυγο ή κάποιο απο τα παιδιά τους συνήθως) απο την κληρονομιά τους είτε διότι δεν τους έχουν φερθεί καλά στην ζωή τους ή στα

γεράματα τους, είτε για λόγους αχαριστίας και αποκλήρωσης, είτε που είναι και το πιό συνηθισμένο, γιατί κατά την διάρκεια της ζωής τους έχουν δώσει στα άτομα αυτά παροχές και οτιδήποτε το επιπλέον θεωρούν ότι αδικεί τους υπόλοιπους κληρονόμους τους.

          Κάποιοι άλλοι, έχουν περιουσία στην Ελλάδα, απο τους γονείς τους, στο χωριό, στην πόλη, ενα σπίτι ή ένα κτήμα και ποτέ δεν έχουν πάρει καμία ωφέλεια απο αυτό, είτε σαν ενοίκιο ή λάδι ή χρήματα από καλλιέργεια και θεωρούν ότι δεν είχαν δικαίωμα στην περιουσία ή τους τα «έφαγαν» συγγενείς τους.

          Εδώ ο νομοθέτης σοφά σκεπτόμενος, για να αποτρέψει την περίπτωση αδικιών απο μέρους του κληρονομένου προς τους κληρονόμους, έχει προβλέψει την νόμιμη μοίρα . Η νόμιμη μοίρα είναι ένα ποσοστό στο σύνολο της κληρονομίας,  που  απο τον νόμο πρέπει να πάρει κάποιος απο τους κληρονόμους για να υπάρξει δικαιοσύνη, στο σύνολο της κληρονομούμενης περιουσίας.

ΝΟΜΙΜΗ ΜΟΙΡΑ

Νόμιμη μοίρα είναι το κληρονομικό μερίδιο,  το οποίο αναγνωρίζει  ο νόμος στα πολύ στενά συγγενικά πρόσωπα του κληρονομούμενου, θέτοντας με αυτό τον τρόπο κάποιους περιορισμούς στην ελευθερία του προσώπου να διαθέτει ελεύθερα την περιουσία του μετά το θάνατό του. Το δικαίωμα της νόμιμης μοίρας υπάρχει από το θάνατο του κληρονομούμενου και αποσκοπεί στην προστασία της οικογένειας.

Το ποσοστό της νόμιμης μοίρας είναι το μισό της εξ αδιαθέτου μερίδας (ΑΚ 1825 παρ. 2), δηλαδή το μισό αυτού που κάθε κληρονόμος θα εδικαιούτο εάν δεν υπήρχε διαθήκη.  Για τον περιορισμό της κληρονομικής μερίδας κάποιου κληρονόμου σε αξία μικρότερη από τη νόμιμη μοίρα, πρέπει να συντρέχουν οι προϋποθέσεις της αποκλήρωσης.

Πώς υπολογίζεται η νόμιμη μοίρα;

Σύμφωνα με το άρθρο 1831 του Α.Κ., «Ο υπολογισμός της νόμιμης μοίρας γίνεται με βάση την κατάσταση και την αξία της κληρονομίας κατά το χρόνο του θανάτου του κληρονομούμενου, αφού αφαιρεθούν τα χρέη και οι δαπάνες της κηδείας του και της απογραφής της κληρονομιάς. Στην κληρονομία προσθέτονται, με την αξία που είχαν κατά το χρόνο της παροχής, οτιδήποτε ο κληρονομούμενος παραχώρησε, όσο ζούσε, χωρίς αντάλλαγμα σε μεριδούχο είτε με δωρεά είτε με άλλο τρόπο και επίσης οποιαδήποτε δωρεά που ο κληρονομούμενος έκανε στα τελευταία δέκα χρόνια πριν από το θάνατό του, εκτός αν την επέβαλαν λόγοι ευπρέπειας ή ιδιαίτερο καθήκον. Για τον υπολογισμό της νόμιμης μοίρας των γονέων δεν υπολογίζεται ό,τι περιέρχεται ως εξαιρετό, σύμφωνα με τη δεύτερη παράγραφο του άρθρου 1820, στο σύζυγο που επιζεί.».

Ποιοί έχουν δικαίωμα στην νόμιμη μοίρα;

Δικαίωμα νόμιμης μοίρας στην κληρονομιά έχουν οι κατιόντες (παιδιά)  και οι γονείς του κληρονομούμενου, καθώς και ο σύζυγος που επιζεί.  Σύμφωνα με το άρθρο 1831 ΑΚ, το οποίο αποτελεί διάταξη αναγκαστικού δικαίου, συνυπολογίζονται στην κληρονομιά κάποιες χαριστικές παροχές προς τους μεριδούχους ή τρίτους, στις οποίες προέβη ο κληρονομούμενος πριν από το θάνατό του. Δηλαδή με απλά λόγια, τα έξοδα σπουδών ενός απο τα παιδιά του κληρονoμουμένου ή τα κεφάλαια που διέθεσε ο θανών, για να του «ανοίξει»  μια επιχείρηση σε σχέση με το τί μπόρεσε και αν μπόρεσε να προσφέρει στα άλλα παιδιά του . Απαραίτητη προϋπόθεση των παροχών αυτών, προκειμένου να συνυπολογισθούν στην κληρονομιαία περιουσία, είναι να έχουν δοθεί «χωρίς αντάλλαγμα». Πρόκειται στην ουσία για «χαριστικές παροχές», στις οποίες περιλαμβάνονται ενδεικτικά: δωρεές κατά το άρθρο 496 ΑΚ (π.χ. μεταβίβαση κυριότητας, χρηματική καταβολή), χρησιδάνειο, γονικές παροχές του άρθρου 1509 ΑΚ  (κατά το τμήμα τους που δεν θεωρείται δωρεά), δωρεές αιτία θανάτου, δωρεά με κατάθεση σε κοινό λογαριασμό κ.α.

Τι γίνεται τελικά όταν υπάρχουν χαριστικές παροχές του κληρονόμου σε κάποιον ή κάποιους από τους μεριδούχους;

Οι χαριστικές παροχές του κληρονομούμενου προς τους μεριδούχους συνυπολογίζονται στην κληρονομιά οποτεδήποτε και αν έγιναν, χωρίς χρονικό περιορισμό. Αντίθετα χαριστικές παροχές του κληρονομούμενου προς τρίτους (μη μεριδούχους)  συνυπολογίζονται στην κληρονομιά  μόνο εφόσον έγιναν τα τελευταία δέκα χρόνια πριν από το θάνατό του.  Εξαίρεση υπάρχει μόνο για τις δωρεές προς τρίτους οι οποίες έγιναν για λόγους ευπρέπειας ή από ιδιαίτερο καθήκον που δεν συνυπολογίζονται. Με βάση αυτό τον πλασματικό υπολογισμό της κληρονομιάς, υπολογίζεται και η νόμιμη μοίρα.

Η πληροφόρηση σας για τα θέματα κληρονομικού δικαίου θα συνεχιστεί και στο επόμενο τεύχος , που θα σας ενημερώσουμε για το εξαίρετο της/του συζύγου και άλλα ενδιαφέροντα θέματα.  

Σας πληροφορούμε, ότι πλέον θα μας βρείτε να σας εξυπηρετήσουμε, και για θέματα που αφορούν την νομική σας υποστήριξη εδώ στην Αυστραλία, αλλά και για εκείνα τα θέματα σας στην Ελλάδα περιουσιακά ή οποιαδήποτε άλλα, στην παρακάτω διεύθυνση:

Δικηγορικό γραφείο                                                                     Law Firm

Αθηνά Τουρίκη                 (ATHENA TOURIKI)  SOLICITOR

Γιώργος Αθανασιάδης                                    (GEORGE  ATHANASIADIS) Δικηγόρος

377-383 Sussex St. , Suite 4, Level  5                                      Sydney 2000

 Τηλέφωνα:  Γραφείο:  92613144                         (mobile) : 0411 224 189

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΓΙΑ ΤΗ ΝΟΜΙΜΗ ΜΟΙΡΑ:

Κάποιος πεθαίνει και στην διαθήκη του αφήνει κληρονόμο τον ένα γιο του στο μεγαλύτερο όπως αρχικά φαίνεται μερίδιο της περιουσίας. Κατά τον χρόνο του θανάτου του, εχει κληρονόμους τα 2 του παιδιά τους γιούς του Θανάση και Κώστα. Η κληρονομιά που τους αφήνει είναι τα δύο σπίτια του, αξίας 100 000 ευρώ το καθένα.

Οταν ζούσε όμως, για τον μεγαλύτερο γυιό του Θανάση, είχε ξοδέψει   το ποσόν των 80000 ευρώ για να τον σπουδάσει και να γίνει γιατρός. Ενώ ο δεύτερος ο γιός του Κώστας, δεν σπούδασε αλλα απο μικρός εργαζόνταν μόνος του και δεν επιβάρυνε οικονομικά τον πατέρα του. Θα ήταν άδικο προφανώς να κληρονομήσουν εξίσου και οι δύο γιοί. Ο γιός του Θανάσης, ο γιατρός, προσφεύγει στα δικαστήρια για να διανεμηθεί, κατά την άποψη του, εξίσου η περιουσία. Το δικαστήριο σύμφωνα με τον νόμο, προσθέτει την αξία της κληρονομιάς. Δηλαδή 100 000 ευρώ το ένα σπίτι  +  100000 δολ. Το άλλο σπίτι  +  80000 ευρώ που στοιχισαν οι σπουδές του γιατρού, σύνολο 280 000 ευρώ.  Αρα αυτή ειναι η αξία της περιουσίας. Τότε διαιρεί την περιουσία αυτή, των 280000 ευρώ δια δύο και προκύπτει 140 000 ευρώ, που θα έπαιρνε ο κάθε ένας απο τους δύο γιούς.

 Ομως, επειδή ήδη έχουν διατεθεί τα 80000 δολλάρια για τις σπουδές του μεγάλου γιού, το δικαστήριο κρίνει ότι πρέπει να πάρει μόνο την «νόμιμη μοίρα» δηλαδή το μισό απο ότι θα έπαιρνε άν δεν είχε σπουδάσει.  Επομένως εφόσον η μισή αξία της κληρονομιάς είναι 140000 δολλάρια, το δικαστήριο ορίζει ότι ο Θανάσης παίρνει το 50% του ποσού αυτού, δηλαδή 70 000 ευρώ και ο Κώστας 210 000 ευρώ , αποδίδοντας έτσι δίκαια την διανομή της. περιουσίας.